Page 10 - Koga po~nav da ja pi{uvam prikaznata za vino sakav da gi izbegnam site misti~ni stapici koi kako crveni rubini go osvetluvaat patot kon po~etok na ovoj bo`estven pijalok

својот најголем син Александар, Македонците ја сочувале и лозата од којашто
е правено ова вино. Но, во етимолошките деформитети и словенизирањето на
имињата, веројатно, акрато, од коешто претходно се добива ширата; а познато
е дека Словените сакале слатки пијалоци, името АКРАТО, се преточило од
АКРАТО-ШИРА, во КРАТОШИЈА. Можеби АКРАТО се врзува за
тиквешкиот регион, така што од тиквешкото АКРАТО, како сложеница е
создаден зборот КРАТОШИЈА, што фонетски повеќе одговара при
изговарање кај Словените. Но како и да е, ова хипотетично размислување е
лично мое, а оставам на палеолингвистите ова да го докажат или да го
негираат. Во секој случај, моите проучувања, размислувања и настојувања,
одат во прилог на расветлување на еден историски сегмент, во име на
вистината. Вистината е во филозофска смисла - опачина на лагата, и секогаш,
на трагачите по вистината, им е многу потешко да ги елиминираат сите лаги
коишто секогаш се пласирани во и низ епохите. АКРАТО како вино се
разликувало од КРАТОШИЈА по својот вкус и по јачината. Зошто го кажувам
ова? За служење на АКРАТО, се користени садови коишто ги нарекуваат
кратери. Кратер, всушност, претставувал голем билник, во којшто се ставале
виното и билните ароматизери, како и борова смола, а потоа во кратерот е
истурана вода во размер од една третина до една половина од количината на
виното. Тоа се мешало, и така добиената мешавина е служена како пијалок.
Интересно е во етимологијата на зборот дека во Западна Македонија ова вино
го нарекуваат КАРТОШИЈА, а во тиквешкиот регион е КРАТОШИЈА. Ако
земеме предвид дека во Западна Македонија матарката за вино ја нарекуваат
карта, тогаш може да се размислува дека всушност и зборот карта произлегол
од зборот КАРТОШИЈА.
Кога е во прашање тиквешкиот регион, во античките времиња, кратер
бил централен сад во подготовката за служење на вино. Така, постои можност,
кратерот, во етимолошка смисла да е произлезен од АКРАТО, или пак
обратно, кратер, можеби послужил како појдовна основа за формирање на
зборот КРАТОШИЈА. Но, како што веќе истакнавме, тоа се само
претпоставки коишто тешко можат да се докажат, а како појдовна основа се
мошне интересни. Главна дистрибуција на виното вршеле трговците.
Транспортот на виното бил со каравани и во керамички садови, коишто
единствено можеле да го одржат виното при транспорт. Но од каде доаѓале
трговците со своите каравани? Каде бил кванташкиот пазар за размена на
стоки? Сите претпоставки одат во прилог на Stenae (Демир Капија), или
можеби изгубениот пајонски град Менеја. Уште од време на пајонскиот водач,
Пирајхме, геостратегиската позиција на клисурата (Демир Капија) имала
епицентрално место. Со јаки воени утврдувања, претставувала силна
стратегиска геопозиција, но и давала сигурност на трговците тука да
организираат размена на стоки. Воените логори од левата и десната страна на
клисурата (Стена и Рамниште), покрај одбрамбената функција, имале за
задача да ги заштитуваат рудниците на злато и бакар, но и устието на вливот
на златоносната река Дошница, од којашто се вадело злато со плавење на
златоносен песок и мил. Материјалните докази за ова тврдење се скромни, но
доволни за да го привлечат вниманието. Имено, и денес, кога љубителите на
природата шетаат низ течението на реката Дошница, имаат можност да ги
видат големите камења (модраци), коишто ни силната пролетна матица при
топење на снегот од планината Кожуф, не можела да ги транспортира покрај
коритото на реката. Тие камења, всушност, биле градежен материјал за
каскади коишто се граделе на реката за да го задржат златоносниот песок или
мил, а којшто во летниот период при низок водостој на реката е ваден, и од
него, со плавење, било сепарирано златото.

10
1
0