Page 5 - Koga po~nav da ja pi{uvam prikaznata za vino sakav da gi izbegnam site misti~ni stapici koi kako crveni rubini go osvetluvaat patot kon po~etok na ovoj bo`estven pijalok

МИСЛЕЊЕ

За делото на Звонимир Будимировиќ, „Демир Капија, важна
дестинација за трговците со вино низ епохите“

Рецезент др. Виктор Лилчиќ, редовен професор на универзитетот Св.
Кирил и Методиј, филозофски факултет Скопје, Институт за историја на
уметност и археологија, насока Археологија.

Господин Звонимир Будимировиќ создал дело вредно за почит.
Можеби не на голем број страници, но со ерудиција и визија, искуство и
интердисциплинарност, за главниот производ на средното Повардарие,
под заштита на богот од Ниса-Дионис, тука во Македонија, во регионот
наречен Тиквеш, низ милениумите и вековите ги окупира мислите и
дејноста на луѓето, кои ја наоѓаат својата егзистенција во виното.
Авторот дава исцрпни информации за потеклото на виното, потоа
за видовите на винова лоза и нивното потекло. Тој го истакнува
потеклото на виновата лоза од најстарите периоди од Грузија.
З.Будимировиќ се обидува да ја разгатне eтимологијата на виното под
име кратошија, поврзувајќи го овој збор со зборовите кратер и карта
(матарка за вино) и слаткиот протоген исцедок од грозјето - ширата.
Авторот на ова исклучително интересно дело, ги анализира
Пајонците, најстарите познати жители на Тиквешијата и секако на
демиркапијскиот предел. Тој ги анализира старите пајонски монети и
истакнати садови, што служеле за чување и пиење на виното. Тоа биле
прочуениот бронзен кратер, откриен на локалитетот Грамаѓе, кај
демиркапијското село Корешница, и кантаросот, претставен на
сребрениот тетробол на пајонскиот владетел Теутај, откриен во
древното утврдување Маркова Кула, село Корешница. Во трудот се
контекстуализира и наодот на репрезентативната хидрија за вода,
насликана од уметникот Мејдија, како и бокалот за вино откриен во
истражувањата на локалитетот „Варници“, кај „клисурско маало“ во
Демир Капија. Сите овие наоди претставуваат своевидно материјално
сведоштво за едно дамнешно време, за еден конкретен процес во којшто
виното играло централна улога кај локалните жители од повисоките
слоеви.
Авторот на книгата во продолжение ја опишува длабоката
пештера „Голем Змејовец“, којашто од страна на античките жители на
средното Повардарие била сметана за своевиден влез во подземјето, во
смртниот Ад, спомнувајќи и високо репрезентативен наод којшто бил
однесен во Швајцарија. Тој хронолошки ги опишува случувањата на
просторот на Демир Капија и околу неа, поврзани во контекстите на

5 5