Page 9 - Koga po~nav da ja pi{uvam prikaznata za vino sakav da gi izbegnam site misti~ni stapici koi kako crveni rubini go osvetluvaat patot kon po~etok na ovoj bo`estven pijalok

винската конзумна култура. Обично, трговците се тие кои во во минатото
играат една од важните улоги во ширење на културата, но, во овој случај,
протагонистите на овој култ се воените контигенти. Едни од опијатите
коишто имало медијаторска улога помеѓу фактичката психичка состојба на
воинот и неопходното расположение со коишто се одржувал моралот, биле
виното и опиумот. Виното имало повисок ранг во оваа смисла, бидејќи е
истовремено и храна, којашто на телото му го враќа неопходниот минимум на
сила за да ги издржи физичките напори. Во воените формации на античките
Македонци, уште во време на Аминта, но посебно кај Филип Втори и
Александар Трети, секој воин имал право на извесно количество вино, пред и
после битката. Количината била детерминирана од расположливиот
контигент. Филип и Александар биле прочуени по symposium-и, коишто
претставувале социјален настан којшто подразбира оброк, забава и пиење
вино. Ако го сретнеме зборот potos, тоа значи обична пијанка, зборот
doipnon, значи забава со ручек, на којашто можело, но и не морало да се
служи вино. Symposium-от можел да трае од попладне па до рани зори, а
најпознат symposium, е секако оној пред заминување на Александар за Азија,
што траел девет дена. Што пиеле античките Македонци? Вино коешто до
денешни денови го пијат Македонците, а тоа вино е наречено АКРАТО. Тоа
ни го потврдува и персискиот историчар Аднан Реј, кој го цитира Александар,
кога по големата победа кај Иса, се прави голема гозба и Персијанците му
нудат нивно вино, на што Александар има речено: „Ви се заблагодарувам, но
јас не пијам варено вино!“ И му се свртува на Јола, братот на Касандер,
постариот син на Антипатар, велејќи му: „Донеси ми, Акрато, за да ја
прославиме победата!“ Лозата од која што се правело ова вино се нарекува
АКРАТО. Денес, оваа лоза е познатата тиквешка КРАТОШИЈА.
Интересни се класификациите на професор Негрул, кој, иако ја
класифицира во црноморската еколошко-географска група, потеклото на
кратошијата го лоцира во Црна Гора. Исто така, ја типизира и како вид на
Вранец кој ѝ ги додава синонимите кратошија, црногорска, вранчина и други.
Кај професорот Миловановиќ, КРАТОШИЈАТА е обработена во три врсти, од
коишто двата видови се со гроздаци што се шират како пласт, а само еден вид
е КРАТОШИЈА којашто е во облик на грозд (топка). Всушност, овој тип, е
наследник на античкото АКРАТО. Слична анализа имаме и кај професор
Вулиќ. Морам да разочарам голем број на мои пријатели кои се убедени во
еднаш пласираната претпоставка во научната јавност, но никогаш до крај
докажана, или едноставно, не се чувствувала потреба за тоа. Лозата АКРАТО,
уште во време на Филип Втори, од островот Тасос, Кавала и Драма, се
преселува во просторот помеѓу Гортинија (Гевгелија) и СТЕНАЕ (Демир
Капија).
Многу брзо лозарството и винарството стануваат доминантни во
тиквешката област. Веројатно, винската култура од Македонците ја преземаат
Пајонците, а и поради зголемување на војните потенцијали кај Македонците,
било неопходно да се обезбеди поголема количество вино, што во принцип
претставува реална економска придобивка. Секако, може да се постави
прашање - зошто тогаш КРАТОШИЈА, а не АКРАТО? Секое проучување
користи алатки коишто се нарекуваат компактибилни научни дисциплини.
Археологијата често пати користи помош од научните дисциплини, како што
се: антрополгија, етнологија, или етимологија. Јас би поставил прашање:
зошто денес некогашното Астибо не е Астибо, туку е Штип? Ако етимолошки
го анализираме името на град Неготино, коешто произлегува од Антигонеа,
тогаш е многу лесно да се објасни и зборот КРАТОШИЈА. Тоа е лоза од
којашто се произведувало виното АКРАТО. За да го сочуваат сеќавањето на

9 9